In de 17e eeuw, te midden van de Twentse weilanden, vonden we naast grotere boerderijen vaak kokhuuskes, kokhok’n of bakspiekers. Deze bijgebouwen hadden een essentiële functie in het alledaagse leven van boerenfamilies en de buurtgemeenschap. ’t Kokhuuske was het kloppend hart van culinaire activiteit op de boerderij. Hier werd de oogst van het land en het vee omgezet in een evenwichtige voeding voor boeren en hun families. Op de boerderij waren boerinnen verantwoordelijk voor deze werkzaamheden. Ze kookten maaltijden voor het gezin, maar soms ook voor de landarbeiders.
Het kookhuis was veel meer dan alleen een keuken. Het fungeerde ook als versschuur of conserveringsruimte en was daarnaast eenvoudig schoon te houden. Voedsel moest worden voorbereid voor de wintermaanden, wanneer er weinig vers voedsel beschikbaar was. Groenten werden ingewekt, verschillende fruitsoorten werden tot jams verwerkt en vlees werd gerookt of gepekeld om bederf te voorkomen. Restanten en afval van de bereidingen werden vrijwel nooit verspild; ze gingen vaak naar de varkens op het erf.
Hierboven is te zien hoe ‘t Kokhuuske en de pinkenstal in de loop der jaren in verval zijn geraakt. De muren stonden nog deels overeind, maar de staat van het dak, de deuren en ramen was buitengewoon slecht.
De combinatie van kookhuizen met stallen voor pinken en andere dieren was gebruikelijk. Deze relatie was zelfs van grote waarde voor de boeren. De pinken leverden melk en vlees, terwijl de varkens het keukenafval consumeerden en er op die manier een duurzame cyclus van voedselproductie op gang kon worden gehouden.
‘t Kokhuuske bij de Parel van Twente is relatief laat gebouwd, pas rond 1930. Er werd ook vaak een grote “fornuuspot” gebruikt voor het koken van wasgoed, het klaarmaken van maaltijden of het bereiden van varkensvoer. Het schoorsteentje is nog steeds aanwezig.
Via onderstaande compilatie is te zien hoe ‘t Kokhuuske en de pinkenstal in de loop der jaren in verval zijn geraakt. De muren stonden nog deels overeind, maar de staat van het dak, de deuren en ramen was buitengewoon slecht.
Inmiddels is ‘t Kokhuuske in volle glorie hersteld. Het pand voldoet volledig aan de duurzaamheidsnormen van deze tijd en is inmiddels sfeervol aangekleed met chique meubilair en een nostalgische bar. Het houten gebintwerk aan de binnenkant onthult vrijwel exact hoe het er vroeger uit heeft gezien.